Basisopleiding Tandartsassistente

Proefles: Basisopleiding Tandartsassistente

Leuk dat je een proefles hebt aangevraagd! Met deze proefles krijg je een indruk van de Basisopleiding Tandartsassistente.
Je krijgt inzicht in de lesstof. Je kan ook vragen maken en deze zelf nakijken. Mocht je andere vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op. Heel veel succes en plezier met de proefles.

Zorg voor de patiënt

Inleiding

Een (gediplomeerde) tandartsassistente heeft naast het uitvoeren van ondersteunende werkzaamheden voor de behandelaar ook de taak om de patiënt tijdens de behandeling te begeleiden. Hieronder wordt verstaan de zorg voor lichamelijk en geestelijk welzijn en ook het voorlichten van de patiënt over relevante onderwerpen.
Een ervaren tandartsassistente kan vaak ook signalen van angst en spanning opvangen die niet door de patiënt direct uitgesproken worden. Het tijdig registreren van dergelijke uitingen en er adequaat op reageren zorgen ervoor dat de patiënt zich vertrouwd kan voelen.

De rol van de tandartsassistente bij het begeleiden van patiënten is die van een opgewekte en voorkomende persoonlijkheid. Dit vertaalt zich eenvoudig in een prettige en geruststellende conversatie met de patiënt waarin belangstelling voor de patiënt een belangrijke plaats inneemt. Dat is niet altijd een vanzelfsprekende vaardigheid van de (jonge) tandartsassistentes. Onervarenheid en daardoor onzekerheid kunnen het communiceren en onbevangen spreken in de weg staan. Een training gesprekstechnieken kan ervoor zorgen dat een assistente zich in de gevraagde communicatieve vaardigheden bekwaamt.

Bij de zorg voor de patiënt dient verder de betrokkenheid bij de patiënt centraal te staan, zodat als vanzelf gestreefd wordt naar maximale kwaliteit van de verrichtingen.

Zorg voor lichamelijk welzijn van de patiënt

Het correct ontvangen van de patiënt en vervolgens de behandelstoel in de juiste positie brengen, afhankelijk van de mogelijkheden van de patiënt, is een handeling waarbij met het lichamelijk welzijn van de patiënt rekening gehouden kan worden.

ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN
Om het voor de patiënt zo comfortabel mogelijk te maken, kunnen de volgende aandachtspunten in gedachten worden gehouden:

• Geef aan dat je de stoel naar achteren gaat brengen; laat de patiënt niet schrikken van een onverwachte beweging.
• Houd bij patiënten met rugklachten in de anamnese of met andere bewegingsbeperkingen rekening met de (on)mogelijkheden om een optimale behandelpositie te realiseren. In een enkel geval wil of kan de patiënt in het geheel niet achterover worden geplaatst, bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen of bij medische indicaties. Bij hen zal voor korte behandelingen gekozen moeten worden om de lichamelijke belasting voor het behandelteam niet te groot te laten worden.
• Voor patiënten die het onprettig vinden om ver achterover te worden gebracht, kan een kussentje in de rug comfort verhogen.
• De hoofdsteun mag bij oudere patiënten niet te ver naar achteren geklapt worden in verband met het risico op afknellen van zenuwbanen en bloedvaten in het gebied van de halswervels.
• Kleine kinderen passen per definitie niet goed in een normale behandelstoel. Het plaatsen van een kinderzitje kan dan uitkomst bieden. Deze stoelverhogers kunnen door een aantal fabrikanten als accessoire bij de behandelstoel worden geleverd.
  Het is echter ook heel doeltreffend om een grote, met versnipperd papier gevulde pedaalemmerzak als zitsteun te gebruiken (zie figuur 2.1). Het voordeel hiervan is dat er niet alleen een verhoging ontstaat, maar dat het hulpmiddel ook de mogelijkheid biedt voor zijwaartse steun aan zeer kleine patiëntjes.

• Let erop dat de operatielamp niet in de ogen van de patiënt schijnt. Dit is onder andere te realiseren door het licht van achter de behandelaar te laten komen. In verband met een ergonomische werkwijze wordt dit sterk aanbevolen, het licht valt dan namelijk in de kijkrichting van de behandelaar hetgeen een betere werkhouding mogelijk maakt.
• Het is een goede gewoonte om bij elke behandeling standaard wat vaseline op de lippen van de patiënt aan te brengen. Dit biedt veel comfort.
• Indien noodzakelijk kan de vorm van de hoofdsteun worden gecorrigeerd door het gebruik van een nekrol. Hiervoor is een opgerolde handdoek ook prima geschikt.
• Bij de behandeling van kleine kinderen is het door hun beweeglijkheid niet te vermijden dat de operatielamp regelmatig in hun ogen schijnt. Een zonnebril vermindert de overlast en heeft als neveneffect dat het kind zich kan 'verstoppen' in zijn eigen wereldje. Dit maakt de behandeling wat minder bedreigend in geestelijk opzicht.

Figuur 1. Versnipperd papier als alternatieve zitsteun voor kleine patiëntjes.

ZORG VOOR MEDISCH GECOMPROMITTEERDE PATIËNTEN

Preventie van medische noodsituaties behoort hoge prioriteit te hebben in de tandheelkunde. Een actuele medische anamnese is daarvoor vereist. Check altijd de uitkomsten van de medische anamnese in verband met noodzakelijke voorzorgsmaatregelen. Let daarbij goed op waarschuwingen op de patiëntenkaart.
Van een aantal situaties wordt hieronder kort aangegeven wat de gevaren en de consequenties zijn bij onvoldoende preventieve maatregelen. Voor informatie over hoe te handelen in het geval dat er zich ondanks preventieve maatregelen toch een medische noodsituatie voordoet, wordt verwezen naar een cursus over medische noodsituaties in de tandartspraktijk.

Latexallergie
In geval van een latexallergie moet in beginsel volledig latexvrij worden behandeld. Als de teamleden latexonderzoekshandschoenen plegen te dragen verdient het de voorkeur om een patiënt met latexallergie bij voorkeur aan het begin van de werkdag te behandelen, uiteraard met latexvrije handschoenen. Op dit moment van de dag zweven er dan nog geen latexdeeldeeltjes in de lucht die door het aan- en uittrekken van latexhandschoenen vrijkomen. Dit verkleint de kans op een allergische reactie.
De allergische reactie op latex wordt bij elk volgend contact heviger en kan tot ernstige situaties leiden.

Patiënt met hartfalen
Patiënten met hartfalen in de anamnese mogen niet plat in de behandelstoel liggen. In die houding wordt het overtollige vocht dat door de zwaartekracht in de (dikke) voeten en enkels is opgehoopt namelijk plotseling opgenomen in hun bloedcirculatie. Dit kan resulteren in acute benauwdheid.

Zorg voor geestelijk welzijn van de patiënt

Het is een feit dat vrijwel alle patiënten in meer of mindere mate gespannen zijn tijdens het bezoek aan de tandartspraktijk. Meestal wordt dit eenvoudigweg benoemd als 'angst voor de tandarts'. Bij kinderen kan die angst erg op de voorgrond staan, maar ook in andere leeftijdscategorieën kan angst in heftige mate voorkomen. Zo kan vooral bij psychiatrische patiënten en bij drugsverslaafden sprake zijn van extreme angst voor de tandarts.
Hoewel het te ver voert om in dit boek alle mogelijke angsten en maatregelen uitgebreid te bespreken, zal worden stilgestaan bij de volgende algemene punten die kunnen helpen om tegemoet te komen aan de angst bij patiënten.

• Probeer bij het ontvangen van de patiënt de aandacht wat af te leiden door een eenvoudig, luchtig gesprekje over wat dagelijkse dingen. Dit breekt het ijs en brengt doorgaans wat ontspanning.
• Bij erg angstige patiënten is het belangrijk om rustig en duidelijk te spreken.
• Creëer een rustige behandelsituatie waarin bij voorkeur niet onverwacht een telefoon kan rinkelen en waar geen onrust ontstaat doordat andere teamleden door de behandelruimte moeten of kunnen lopen tijdens de behandeling.
• Geef van tevoren duidelijke informatie over de voorgenomen behandeling als dat nog niet bekend mocht zijn, en houd tijdens de behandeling de patiënt op de hoogte van de voortgang. Leg daarbij voor zover dat mogelijk is telkens uit wat de volgende stap is. Hierdoor wordt de aandacht van patiënten op de volgende stap gericht en geef je ze als het ware 'controle' over de behandeling doordat ze weten wat er gebeurt.
• Toon belangstelling voor het welzijn van de patiënt: informeer daarom regelmatig of de patiënt nog gemakkelijk ligt en of alles goed gaat.
• Probeer er in de conversatie met de patiënt naar te streven om een zogenaamde yes-set te bewerkstelligen. Hiermee wordt bedoeld dat je je vragen zodanig formuleert dat de patiënt met 'ja' of een ander positief antwoord zal reageren.

• Vraag (aan kinderen) niet of ze een 'stofzuiger' in de mond willen, maar vraag welke stofzuiger ze willen: de grote of de kleine. Natuurlijk kiezen ze bijna altijd de kleine. Omdat ze de stofzuiger zelf hebben kunnen kiezen wordt hun bereidheid om aan de behandeling mee te werken aanzienlijk vergroot. Bovendien ga je door deze vraag te stellen automatisch aan de keuze voorbij of er sowieso wel een afzuiger gebruikt mag worden in hun mond.
• Bij gespannenheid van de patiënt kan afhankelijk van de leeftijd gezocht worden naar geruststellende gesprekjes of handelingen. Zo zal het bij kinderen tot een jaar of 4 geruststellend werken als ze worden aangeraakt. Pak bijvoorbeeld hun handjes even vast of leg je hand op hun schouder.
  Voor de wat oudere kinderen kan het vertellen van een grappig verhaaltje afleiding en ontspanning geven. Vanaf de leeftijd van 7 à 8 jaar kun je hun (voorzichtig) precies vertellen wat er gaat gebeuren: deze kinderen hoef je niets meer wijs te maken met verhaaltjes. Ze willen dan niet meer kinderachtig benaderd worden en vinden het fijn om 'voor vol' te worden aangezien.
• Ook oudere patiënten vinden het vaak prettig en geruststellend als je hun hand vasthoudt of een hand op hun schouder legt. Doe dit weloverwogen, want bij sommige patiënten komt het verkeerd over en kan het als betuttelend worden ervaren.

Vragen

Ben je benieuwd of je de theorie goed hebt begrepen? Maak dan de onderstaande vragen. De antwoorden komen later in de proefles terug.

1. Wat zijn de twee hoofdtaken van een tandartsassistente tijdens de behandeling van een patiënt?
   
   
2. Welk aandachtspunt moet je bij de behandeling van zwangere vrouwen in gedachten houden om te zorgen voor lichamelijk comfort voor de patiënt?
   
   
3. Wat houdt het bewerkstellingen van een yes-set in tijdens de behandeling van een patiënt?

Hoe studeer je bij het NTI?

Dankzij het nieuwe studeren bepaal je zelf waar en wanneer je studeert. Het nieuwe studeren is de ideale combinatie tussen online en klassikaal onderwijs. De onderstaande video laat je het nieuwe studeren zien.

Bekijk hier de antwoorden

Onderstaand kun je jouw antwoorden controleren.

1. De twee hoofdtaken van een tandartsassistente tijdens de behandeling van een patiënt zijn: het uitvoeren van ondersteunende werkzaamheden voor de behandelaar en de patiënt tijdens de behandeling begeleiden. Onder de laatste taak wordt verstaan de zorg voor lichamelijk en geestelijk welzijn en ook het voorlichten van de patiënt over relevante onderwerpen.
   
   
2. Bij de behandeling van zwangere vrouwen dien je rekening te houden met bewegingsbeperking van de patiënt.  Het kan zijn dat de patiënt niet achterover wil of kan worden geplaatst.
   
   
3. Het bewerkstellingen van een yes-set tijdens de behandeling van een patiënt houdt in dat je tijdens de conversatie met de patiënt je vragen zodanig formuleert dat de patiënt met 'ja' of een ander positief antwoord zal reageren. Hiermee creëer je een positieve sfeer.

Ben je na het volgen van de proefles enthousiast geworden?

Je kunt elke dag starten met de Basisopleiding Tandartsassistente, dus zet vandaag nog de eerste stap!

8 redenen om bij het NTI te studeren

1. Erkende opleidingen, gewaardeerd in het bedrijfsleven
2. Prettige en deskundige begeleiding door ervaren docenten
3. Voordelig lesgeld
4. Flexibel studeren
5. Studeren met veel persoonlijk contact
6. Modern studeren via onze digitale leeromgeving
7. Persoonlijke studiebegeleiding van een mentor
8. Studeren op kosten van de werkgever en/of de fiscus