Inleiding

Met deze proefles krijg je een indruk van de Basisopleiding Verzorgende IG. Je krijgt inzicht in de lesstof. Tijdens het lezen van de lesstof kun je jezelf testen door vragen te beantwoorden.

Het beroep van verzorgende

Verzorgenden bieden hulp op die plaatsen en die momenten waar in de leefomgeving van de zorgvrager aanvulling nodig is. De leefomgeving kan het eigen huishouden van de zorgvrager zijn, maar ook een vervangende leefomgeving, bijvoorbeeld een zorgcentrum, een verpleeghuis, of een woonvorm voor lichamelijk of verstandelijk gehandicapten.

Zelfzorg is de normale situatie, je zorgt voor jezelf. Mantelzorg is de vrijwillige zorg verleend door familie of bekenden. Professionele zorg is de zorg die verleend wordt door betaalde, gediplomeerde beroepskrachten.

Hieronder zie je het zorgproces in vogelvlucht:

Taken van een verzorgende

De werkzaamheden van verzorgenden omvatten:

• het in samenspraak met de zorgvrager en naasten opstellen van een zorgplan;
• de uitvoering van zorg:
• lichamelijke zorg verlenen
• aanvullende huishoudelijke zorg verlenen;
• ondersteunende begeleiding bieden; 
• voorlichting, advies en instructie geven;
• het signaleren van veranderingen in de gezondheidstoestand en de zorgvraag;
• randvoorwaardelijke, met de organisatie en het beroep verbonden, taken (coördinatie, overleg, afstemming met anderen, kwaliteitszorg).

Uitgangspunten van professionele Zorg

De professionele zorg kent twee belangrijke uitgangspunten:

1. Professionele zorg is aanvullend op zelfzorg en mantelzorg. Dit betekent dat je de zelfzorg en mantelzorgactiviteiten die er nog zijn, altijd in stand probeert te houden. Daarnaast stimuleer je als verzorgende de zelfzorg van de zorgvrager en het inzetten van mantelzorg.

2. De professionele zorg mag de zorgvrager nooit de zeggenschap over eigen lijf en leven ontnemen. De zorgvrager heeft immers zelfbeschikkingsrecht. Dit betekent dat de verzorgende aandacht moet hebben voor de vragen en wensen van de zorgvrager. De zorgvrager mag nooit alleen gezien worden als problematiek of ziekte. Hij is een compleet mens met een persoonlijkheid, een heb voorgeschiedenis, een omgeving, enzovoort.

Als verzorgende heb je te maken met deze totale mens. De zorgvrager blijft een zelfstandig persoon, ook al heeft hij nog zoveel hulp nodig. Daarom zullen in de zorgverlening onderhandelingsmomenten moeten worden ingebouwd. De wensen van de zorgvrager en de mogelijkheden van de instelling/verzorgende kunnen dan in gelijkwaardigheid tegen elkaar worden afgewogen. Deze uitgangspunten zijn gebaseerd op een holistisch-emancipatorische mensvisie.

De holistische mensvisie is een visie die uitgaat van de hele mens. Lichamelijke, psychische en sociale aspecten van het menszijn zijn belangrijk en hebben invloed op elkaar. De emancipatorische mensvisie is een visie die ervan uitgaat dat ieder mens persoonlijk richting geeft aan het leven en zelf verantwoordelijk is voor de keuzes die hij maakt. Dit zelfbeschikkingsrecht verdwijnt niet wanneer de zorgvrager hulp van anderen nodig heeft. De zorgvrager is geen object van zorg, waarvoor anderen bepalen wat goed is. In de zorgverlening heeft de zorgvrager zelf een actieve rol. Zo lang en zo veel mogelijk zal de zorgvrager betrokken worden bij beslissingen over zichzelf en de zorgverlening.

Voorbeeld
In het 'bejaardentehuis' werd vroeger door de directie gecontroleerd of iemand zich wel aan de voorschriften en afspraken hield. Iemand dronk bijvoorbeeld graag een glaasje brandewijn voor het slapengaan. Als de huisarts dit afraadde in verband met hartklachten, werd de fles die meneer nog op z'n kamer had, door de directie in beslag genomen. En wanneer deze man 'betrapt' werd op drankgebruik, werd hij daarover ernstig onderhouden. Tegenwoordig zouden de gevaren van roken en drinken met de betreffende persoon worden besproken. Iemand kan dan zelf bepalen welke keuzes hij wil maken. Er zijn ook mensen die liever met een zeker risico van hun oude dag willen genieten, in plaats van dat ze, heel voorzichtig levend, koste wat het kost, zo oud mogelijk willen worden.

De opvattingen over zorg verlenen hebben zich in de loop van de tijd ontwikkeld: van alles uit handen nemen van de zorgvrager naar aanvullende zorg, van bevoogding naar zelfredzaamheid en zelfbeschikking. De ideeën over hoe goede zorg eruit moet zien, gaan met de tijd mee.

Methodisch werken

Het zorgproces heeft een cyclisch karakter: de uitkomsten van de laatste stap worden weer gebruikt bij het beginpunt van de volgende ronde.

De verzorgende biedt professionele zorg. Professionele zorg heeft een doel. Dat doel bereik je door methodisch te werken. Methodisch werken betekent op een systematische, geplande manier werken aan een doel. Bij methodisch werken denk je na over wat je gaat doen, waarom je het gaat doen en hoe je het gaat doen. In de verzorging krijgt methodisch werken vorm in het zorgproces. Het zorgproces is een proces van terugkerende stappen.

In het zorgproces worden zes stappen onderscheiden:

1. Het verzamelen van gegevens.
2. Het vaststellen van zorgproblemen.
3. Het bepalen van doelen/zorgresultaten.
4. Het plannen van zorgactiviteiten.
5. Het uitvoeren van zorgactiviteiten.
6. Het evalueren van zorg.

Je vindt deze stappen ook terug in het zorgplan. Bij het uitvoeren van de zorg ga je uit van het zorgplan. Het zorgplan is een formulier waarin zorgactiviteiten worden vastgelegd volgens de stappen van het zorgproces.